Prema odredbama člana 16. tač. 1) i 2) Zakona, poreska obaveza nastaje danom kada se najranije izvrši jedna od sledećih radnji:
-promet dobara i usluga
-naplata, odnosno plaćanje ako je naknada ili deo naknade naplaćen, odnosno plaćen u novcu pre prometa dobara i usluga.
Ovo su opšta pravila za određivanje momenta nastanka poreske obaveze i primenjuje se na sve poreske obveznike, pa i na obveznike PDV-advokate, odnosno obveznike PDV-ortačka društva čiji su članovi advokati. Jedini izuzetak od ovog pravila propisan je za obveznike PDV koji su u sistemu naplate, tj. za obveznike PDV kojima je odobreno plaćanje PDV po naplaćenom potraživanju.
Prema tome, kada obveznik PDV-advokat naplati avans za pružanje advokatskih usluga, dužan je da po tom osnovu obračuna PDV, kao i da izda avansi račun stranci, osim ako je stranka fizičko lice koje nije obveznik PDV (u tom slučaju obveznik PDV-advokat može stranci izdati avansni račun, ali nije obavezan da to učini). Ako obveznik PDV-advokat u istom poreskom periodu primi avans i pruži advokatsku uslugu, ne postoji obaveza izdavanja avansnog računa.
Danom kada se advokatska usluga smatra pruženom, za obveznika PDV-advokata nastaje poreska obaveza po osnovu prometa predmetne usluge. Obveznik PDV-advokat po tom osnovu stranci izdaje konačan račun (iz člana 42. stav 1. Zakona), u kojem ukupan iznod naknade bez PDV umanjuje za iznos primljenih avansnih sredstava bez PDV (ako je primo avans), a ukupan iznos obračunatog PDV umanjuje za iznos PDV obračunatog na primljena avansna sredstva.
U kontekstu nastanka poreske obaveze za obveznika PDV-advokata, postavlja se pitanje kada se advokatska usluga smatra pruženom? Prema odredbama člana 15. stav 1. Zakona, usluga se smatra pruženom danom kada je:
1)završeno pojedinačno pružanje usluge;
2)prestao pravni osnov pružanja usluge – u slučaju pružanja vremenski ograničenih ili neograničenih usluga.
Izuzetno od stava 1. tačka 2) ovog člana, ako se za pružanje usluga izdaju periodični računi, promet usluga smatra se izvršenim poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun (član 15. stav 2. Zakona). Prema odredbi člana 42. stav 2. Zakona, u slučaju pružanja vremenski ograničenih ili neograničenih usluga čije je trajanje duže od godinu dana, obavezno se izdaje periodični račun, s tim što period za koji se izdaje taj račun ne može biti duži od godinu dana.
Delimična usluga smatra se izvršenom u vreme kada je okončano pružanje tog dela usluga, pri čemu delimična usluga postoji ako je za određene delove ekonomski deljive usluge posebno ugovorena naknada (član 15. stav 3. i 4. Zakona). Prema tome svaka usluga, pa i advokatska usluga, smatra se pruženom kada je završeno pojedinačno pružanje usluge (npr. sačinjen podnesak, ugovor ili testament i sl).
Međutim, advokatske usluge se često pružaju u kontinuitetu istom licu, u nekom vremenskom periodu. Vreme prometa advokatskih usluga u tom slučaju se utvrđuje u zavisnosti od toga da li je predviđena naknada za svaku pojedinačnu radnju koju advokat preduzima (npr. sastavljanje podneska, izlazak na ročište i sl.) u periodu pružanja usluga (npr. zastupanje stranaka u sporovima pred sudovima ili drugim važnim organima, pri čemu ti postupci traju izvesni vremenski period) ili je ugovorena jedinstvena naknada za sve radnje koje advokat u tom periodu preduzima (npr. ako je ugovoreno da advokat za stranku obavlja sve pravne poslove u sprovođenju određenog projekta, bez obzira na broj i učestalost radnji koje preduzima).
U prvom slučaju se izvršenjem svake radnje koju advokat preduzima, smatra da je izvršena delimična advokatska usluga (i nastaje poreska obaveza za taj deo usluge), dok je u drugom slučaju reč o vremenski ograničenim ili neograničenim uslugama koje se smatraju pruženim danom prestanka pravnog osnova na osnovu kojeg se te usluge pružaju (punomoćja, ugovora), s tim što ako obveznik PDV-advokat izdaje periodične račune za promet tih usluga, predmetna usluga se smatra pruženom poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun. U svakom slučaju za vremenski ograničene ili neograničene usluge koje se pružaju u periodu dužem od godinu dana, obveznik PDV-advokat ima obavezu da izdaje periodične račune, s tim što period za koji izdaje račun ne može biti duži od godinu dana.
Prema tome, vreme prometa advokatskih usluga zavisi od karaktera tih usluga u svakom konkretnom slučaju.